| Sažetak | Cilj ovog istraživanja bio je ispitati utjecaj dviju ekstrakcijskih metoda: ekstrakcije s CO2 u superkritičnom stanju (ES CO2) i hidrodestilacije na prinos i kemijski sastav ekstrakata / eteričnog ulja iz cvijeta smilja i ploda konopljike s područja Hercegovine. Sastav isparljivih spojeva određen je primjenom plinske kromatografije sa spektrometrijom masa (GC-MS). Prinos eteričnog ulja iz cvijeta smilja postupkom hidrodestilacije iznosio je 0,3 %, dok je prinos tijekom ES CO2... Više iznosio od 0,6 % do 4,8 % (u ovisnosti o primijenjenom tlaku i temperaturi ekstrakcije). Glavni spojevi eteričnog ulja smilja dobivenog hidrodestilacijom bili su terpeni sa sljedećim udjelima: γ-kurkumen (23,2 %), α-pinen (13,7 %), β-selinen (9,9 %), α-selinen (6,7 %), neril-acetat (5,4 %), trans-kariofilen (4,7 %), italicen (4,5 %) i limonen (3,1 %). U ekstraktima dobivenim ESCO2 dominirali su derivati tremetona u udjelima 0,4 − 23,0 %. U CO2 ekstraktu smilja dobivenom pri nižem tlaku (7,9 MPa) pojavio se i skvalen (35,6 %). Ovaj spoj značajan je u kozmetičkoj industriji zbog svoje antioksidativne, eksfolijantne i hidratizirajuće uloge. Dodatno, u CO2 ekstraktima cvijeta smilja reverzno-faznom visokodjelotvornom tekućinskom kromatografijom (RP-HPLC) uz UV detekciju određen je bioaktivni spoj skopoletin u omjeru 0,1 − 1,9 mg/100 g cvjetova smilja, koji je odgovoran za ublažavanje znakova starenja kože i značajan u proizvodnji kozmetike. Prinos eteričnog ulja iz ploda konopljike dobivenog hidrodestilacijom iznosio je 0,4 %, dok je prinos tijekom ESCO2 iznosio od 0,1 do 19,3 % (u ovisnosti o primijenjenim procesnim uvjetima ekstrakcije i sadržaju vlage u uzorku). Glavni spojevi eteričnog ulja ploda konopljike dobivenog hidrodestilacijom bili su viridiflorol (16,7 %), α-humulen (15,6 %), trans-kariofilen (10,7 %), trans-β-farnezen (7,6 %), kariofilen oksid (7,3 %), 1,8-cineol (4,9 %) i α-terpinil-acetat (4,9 %). U CO2 ekstraktima ploda konopljike dominantni su bili sljedeći spojevi: trans-β-farnezen (14,8 − 23,4 %), trans-kariofilen (13,6 − 18,6 %), α-terpinil-acetat (7,1 − 13,5 %), 1,8-cineol (4,2 − 12,2 %), biciklogermakren (8,5 − 11,6 %), α-kadinol (2,5 − 6,7 %), sabinen (0,3 − 6,5 %), aromadendren (3,7 − 4,6 %), kariofilen oksid (3,2 − 4,5 %) i viridiflorol (2,1 − 3,8 %). Provedena je i optimizacija procesa ESCO2 primjenom metode odzivnih površina. U slučaju cvijeta smilja, optimalni uvjeti ESCO2 u odnosu na prinos ekstrakcije bili su tlak od 22,1 MPa i temperatura od 50,0 °C, dok su kod ploda konopljike optimalne vrijednosti tlaka od 32,5 MPa i temperatura od 60,0 °C. Sakrij dio sažetka |
| Sažetak (engleski) | The aim of this study was to examine the influence of two extraction methods: supercritical CO2 extraction (SC- CO2) and hydrodistillation on the extraction yield and chemical composition of extracts / essential oil from immortelle flower and chaste tree fruit from Herzegovina area. The composition of the volatile compounds was determined by gas chromatography – mass spectrometry (GC-MS). The yield of essential oil from immortelle flower by hydrodistillation was 0.3 %, while the ... Više yield during SC-CO2 was from 0.6 % to 4.8 % (depending on the applied pressure and extraction temperature). The main compounds of immortelle essential oil obtained by hydrodistillation were terpenes: γ-curcumene (23.2 %), α-pinene (13.7 %), β-selinene (9.9 %), α-selinene (6.7 %), neryl acetate (5.4 %), trans-caryophyllene (4.7 %), italicene (4.5 %) and limonene (3.1 %). The SC-CO2 extracts were dominated by tremetone derivatives in the range of 0.4 − 23.0 %. Squalene in concentration of 35.6 % was detected in SC-CO2 extract obtained at low pressure (7.9 MPa). This compound has been important in cosmetics industry due to its antioxidant, exfoliant and hydrating role. In addition, scopoletin was determined in SC-CO2 extracts of immortelle flower by reversed-phase high performance liquid chromatography (RP-HPLC) with UV detection in the proportion of 0.1 − 1.9 mg/100 g of immortelle flowers. This is the bioactive compound responsible for anti-aging activities with important aspect in the production of cosmetics. The yield of essential oil from chaste tree fruit obtained by hydrodistillation was 0.4 %, while the yield of SC-CO2 varied from 0.1 to 19.3 % (depending on the applied extraction process conditions and moisture content in material). The main compounds of chaste fruit tree essential oil obtained by hydrodistillation were viridiflorol (16.7 %), α-humulene (15.6 %), trans-caryophyllene (10.7 %), trans-β-farnesene (7.6 %), caryophyllene oxide (7.3 %), 1,8-cineole (4.9 %) and α-terpinyl acetate (4.9 %). In the SC-CO2 extracts chaste fruit tree the following compounds were dominant: trans-β-farnesene (14.8 − 23.4 %), trans-caryophyllene (13.6 − 18.6 %), α-terpinyl acetate (7.1 − 13, 5 %), 1,8-cineole (4.2 − 12.2 %), bicyclogermacrene (8.5 − 11.6 %), α-cadinol (2.5 − 6.7 %), sabinene (0.3 − 6.5 %), aromadendrene (3.7 − 4.6 %), caryophyllene oxide (3.2 − 4.5 %) and viridiflorol (2.1 − 3.8 %). The SC-CO2 process was optimized by using the response surface methodology. In the case of immortelle flower, the optimal SC-CO2 conditions in relation to the extraction yield were the pressure of 22.1 MPa and temperature of 50 °C and in the case of chaste tree fruit the pressure of 32.5 MPa and temperature of 60 °C. Sakrij dio sažetka |
